آشنایی با حملات DoS و DDoS

در دنیای امروز دیجیتال، دسترسی پیوسته و بدون وقفه به خدمات آنلاین اهمیت زیادی دارد. کسب‌وکارها، فروشگاه‌های اینترنتی، بانک‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای ادامه فعالیت خود به سرورهای قوی و ارتباطات پایدار نیازمند هستند. یکی از بزرگ‌ترین تهدیداتی که می‌تواند این دسترسی را مختل کند، حملات DoS و DDoS محسوب می‌شوند.
این نوع حملات سال‌هاست در فضای سایبری وجود دارند و هنوز هم به‌عنوان ابزار محبوب هکرها و مجرمان اینترنتی شناخته می‌شوند. در این مطلب قصد داریم به بررسی کامل این حملات، نحوه عملکرد، تفاوت‌ها، انواع مختلف و راهکارهای مقابله با آن‌ها بپردازیم.

حمله DoS چیست؟

حمله DoS یا «محروم‌سازی از سرویس» (Denial of Service)، روشی است که در آن مهاجم با ارسال تعداد بسیار زیادی درخواست یا استفاده بی‌رویه از منابع سرور، دسترسی کاربران واقعی به سرویس را قطع می‌کند.
مثلاً فرض کنید یک فروشگاه اینترنتی دارید که فقط ظرفیت پذیرش همزمان ۱۰۰ مشتری را دارد. اگر یک مهاجم ۱۰ هزار درخواست پشت سر هم ارسال کند، ظرفیت پر شده و مشتریان واقعی دیگر قادر به استفاده از سرویس نخواهند بود.

حمله DDoS چیست؟

حمله DDoS یا «محروم‌سازی توزیع‌شده از سرویس» (Distributed Denial of Service)، نوع پیشرفته‌تر و خطرناک‌تر DoS است. در این حمله، صدها یا هزاران دستگاه آلوده که معمولاً در قالب شبکه‌ای به نام Botnet کنترل می‌شوند، به‌طور همزمان به یک هدف حمله می‌کنند.
از آنجا که منابع حمله در نقاط مختلف پراکنده‌اند، تشخیص و مقابله با این حمله بسیار دشوارتر است. برای نمونه، ممکن است حمله از طریق کامپیوترها، دوربین‌های امنیتی و دیگر دستگاه‌های آلوده در سراسر جهان انجام شود.

تفاوت حملات DoS و DDoS

• حمله DoS معمولاً از یک منبع واحد مانند یک کامپیوتر یا یک شبکه کوچک انجام می‌شود.
• در مقابل، حمله DDoS از چندین منبع مختلف و در مقیاسی بسیار وسیع‌تر اجرا می‌شود.
• مقابله با حمله DoS نسبتاً ساده‌تر است، اما به‌خاطر گستردگی منابع در حملات DDoS، نیاز به راهکارهای امنیتی پیشرفته‌تر و پیچیده‌تری وجود دارد.

انواع حملات DoS و DDoS

حملات DoS و DDoS به روش‌های مختلفی انجام می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

1. حملات حجمی (Volumetric Attacks)
   هدف این حملات، اشباع پهنای باند شبکه است. مهاجم با ارسال حجم بسیار بالایی از ترافیک جعلی به سمت سرور، باعث قطع ارتباط کاربران واقعی می‌شود.
   مثال: UDP Flood، ICMP Flood (یا Ping of Death)
2. حملات پروتکلی (Protocol Attacks)
   در این نوع حملات، مهاجم با بهره‌برداری از ضعف‌های موجود در پروتکل‌های شبکه مانند TCP یا ICMP، منابع سرور را مصرف می‌کند.
   مثال: SYN Flood که مهاجم تعداد زیادی ارتباط نیمه‌کاره ایجاد می‌کند و سرور برای پاسخ‌دهی درگیر می‌شود.
3. حملات لایه کاربرد (Application Layer Attacks)
   این حملات پیچیده‌تر هستند و مستقیماً روی اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های خاص تمرکز دارند. مثلاً بارها درخواست بارگذاری صفحه‌ای سنگین در وب‌سایت ارسال می‌شود تا سرور تحت فشار قرار گیرد.
   مثال: حمله به صفحات جستجو در فروشگاه‌های اینترنتی یا API سرویس‌های محبوب.

یکی از بزرگ‌ترین حملات DDoS تاریخ در سال ۲۰۱۶ علیه سرویس Dyn DNS اتفاق افتاد که باعث قطع دسترسی سایت‌هایی مانند Twitter، Netflix و Reddit برای چند ساعت شد.
همچنین، حملات مشابهی علیه بانک‌ها، سازمان‌های دولتی و فروشگاه‌های آنلاین در سراسر جهان رخ داده است که خسارات مالی میلیون‌ها دلاری به دنبال داشته‌اند.

 چرا حملات DoS و DDoS خطرناک‌اند؟

• از کار افتادن سرویس‌ها در لحظات حساس مانند فروش‌های ویژه یا ارائه خدمات آنلاین، که می‌تواند باعث قطع خدمات‌رسانی شود.
• خسارات مالی قابل‌توجه به دلیل توقف فعالیت کسب‌وکار و از دست رفتن مشتریان.
• کاهش اعتماد کاربران نسبت به برند و سرویس، که تأثیر منفی بلندمدتی دارد.
• هزینه‌های بالا برای بازیابی و بازگرداندن سرویس‌ها به وضعیت پایدار و عادی.

راه‌های مقابله با حملات DoS و DDoS

1. استفاده از فایروال‌ها و سیستم‌های IDS/IPS
   فایروال‌های پیشرفته و سیستم‌های تشخیص و جلوگیری از نفوذ قادرند بسیاری از درخواست‌های مشکوک و مخرب را شناسایی و مسدود کنند.
2. بهره‌گیری از سرویس‌های ضد DDoS
   سرویس‌هایی مانند Cloudflare، Akamai و دیگر ارائه‌دهندگان ابری، می‌توانند ترافیک مخرب را فیلتر کرده و از حملات جلوگیری کنند.
3. مانیتورینگ مداوم ترافیک شبکه
   بررسی مداوم ترافیک و شناسایی الگوهای غیرعادی به کشف سریع حملات احتمالی کمک می‌کند.
4. افزایش مقیاس‌پذیری زیرساخت
   با ارتقاء ظرفیت سرورها و استفاده از سیستم‌های توزیع بار (Load Balancer) می‌توان مقاومت بیشتری در برابر حملات گسترده ایجاد کرد.
5. آموزش و آماده‌سازی تیم فنی
   داشتن برنامه واکنش سریع به حملات و تیم فنی آماده، نقش مهمی در کاهش خسارات و بازگرداندن سریع خدمات ایفا می‌کند.

خلاصه نهایی

حملات DoS و DDoS جزو جدی‌ترین تهدیدهای امنیتی در فضای آنلاین به شمار می‌آیند که قادرند حتی بزرگ‌ترین سازمان‌ها را دچار اختلال کنند و خسارات مالی و آسیب‌های اعتباری فراوانی به همراه داشته باشند.

با این وجود، آشنایی کامل با این نوع حملات و به‌کارگیری راهکارها و ابزارهای مؤثر، بهترین روش برای کاهش ریسک و تضمین پایداری خدمات است.
همان‌طور که در حوزه امنیت سایبری همواره تاکید می‌شود:
پیشگیری بهتر از درمان است